بصیرتی تحلیلی، تاریخی غیر مستند)

در بخشی از کتاب آمده است:
«دوستان! اگر می خواهید تاریخ را خوب یاد بگیرید، باید کل نوشته های تاریخی رایج را دور بزنید... کار خیلی مشکلی است، هیچ چیز جای خودش نیست، نه خدمت جای خودش است نه خیانت، نه رجال، نه وقایع، نه رهبران و نه اندیشه ها. باید از تمام این ها بگذریم و اصل واقعه را پیدا کنیم.(ص117).
کتاب بصیرت تاریخی با زیر عنوان «اصول شناخت تاریخ تحوات معاصر ایران»، تالیف دکتر موسی نجفی است که در سال 1390 و به همت انتشارات آرما در اصفهان چاپ و روانه بازار کتاب شده است.
این پژوهش، محدوده ی زمانی پنج قرن اخیر تاریخ معاصر ایران از صفویه تا انقلاب اسلامی را معرفی، تحلیل و مورد نقد و بررسی قرار داده است. مشروطیت، نگاهی به تحولات و فعالیت های روحانیت و روشنفکران در این دوره و زمان پیش از آن و نیز تقابل سنت و تجدد در بازه ی زمانی فوق، بن مایه ی نوشتاری تحقیق حاضر را شکل می دهد.
تحقیق حاضر؛ ورود غرب به ایران و نقش علما را در دو بستر تاریخی صفویه و مشروطیت، تحلیل و بررسی کرده است. نجفی، دوران صفویه را به سبب رسمیت یافتن مذهب تشیع و استقلال ملی و مشروطیت را به خاطر شناخت وقایع سلسله وار پس از آن تا به امروز و مقدمه بودن آن بر انقلاب اسلامی، حائز اهمیت فراوان دانسته و چارچوب اصلی کتاب را بر این مبنا تالیف کرده است. به عقیده ی ایشان بصیرت حاصل از مشروطه، ایران را به انقلاب اسلامی رهسپار می نماید.